Parrot Information in Marathi पोपट हा सर्वात लोकप्रिय पक्ष्यांपैकी एक आहे. पोपटाच्या अंदाजे 398 हून जास्त प्रजातीं आहेत ज्या बहुतेक उष्णकटिबंधीय आणि उपोष्णकटिबंधीय प्रदेशात आढळतात. सर्व पोपट प्रजातींपैकी एक तृतीयांश पक्षी लोप पावण्याचा धोका आहे आणि हा धोका इतर कोणत्याही पक्ष्याच्या प्रजातींच्या तुलनेत सर्वात जास्त आहे. पोपटांच्या वैशिष्ट्यांमध्ये एक मजबूत, वक्र चोच, मजबूत पाय आणि नखे असलेले झिगोडाक्टिल पाय (zygodactyl feet – पुढे दोन आणि मागे दोन बोटे दर्शविणारे पक्ष्याचे पाय) यांचा समावेश आहे. बरेच पोपट पूर्णपणे रंगीत असतात आणि काही बहुरंगी असतात. लांबीच्या बाबतीत त्यांच्यात खूप विविधता असते.
- 1 पोपटांबद्दल मजेदार तथ्ये (Fun Facts about Parrots)
- 2 पोपटांचे खाद्य (Foods for Parrots)
- 3 पोपटांचा वापर (Uses of Parrots)
- 4 पोपटाचा अधिवास (Habitat of the Parrot)
- 5 पोपटाची देखभाल (Care to be taken for Parrot)
- 6 पाळीव पोपटांचे सर्वात लोकप्रिय प्रकार (Most Popular Types of Pet Parrots)
- 7 काय शिकलात?
Parrot Information in Marathi पोपट पक्षी माहिती मराठी
बहुतेक पोपटांच्या आहारातील सर्वात महत्त्वाचे घटक म्हणजे बियाणे, काजू, फळ, कळ्या आणि इतर वनस्पती सामग्री होय. काही प्रजाती कधीकधी प्राणी आणि कॅरियन खातात, तर लॉरी आणि लॉरीकीट्स जाती फुलांचे नेक्टर आणि मऊ फळे खातात. पोपट हा कावळे, जेय (चमकदार पिसे असलेला फार किलबिलाट करणारा पक्षी) आणि मॅग्पीज यांच्यासह सर्वात हुशार पक्ष्यांपैकी एक आहे आणि त्यांच्या काही जातींची मानवी भाषणाचे अनुकरण करण्याची क्षमता एक पक्षी म्हणून त्यांची लोकप्रियता वाढवते.
| किंगडम | अ‍ॅनिमलिया |
| फायलम | कॉरडाटा |
| वर्ग | अ‍ॅव्हिस |
| इन्फ्राक्लास | नॉग्नेथे |
| क्लेड | सिटाकोपासेरी |
| ऑर्डर | सिटासिफोर्म्स |
| कुटुंब | सिटासिडी, लोरीडी, कॅकाटुएडी |
| प्रजाती | 77 वर्ग आणि 398 प्रजाती |
पोपटांबद्दल मजेदार तथ्ये (Fun Facts about Parrots)
- पोपट हा एकमेव पक्षी आहे जो आपल्या पायांनी खाण्यास सक्षम आहे.
- न्यूझीलंडमध्ये केआ, काका आणि काकापो या काही अतिशय अद्वितीय पोपटांच्या जाती आढळतात.
- डोमिनिका या राष्ट्राच्या ध्वजामध्ये सीझरो जातीचा पोपट प्रतिक म्हणून वापरला गेला आहे.
- पोपटांच्या काही प्रजाती 80 वर्षांपेक्षा जास्त काळ जगू शकतात.
- पोपट सर्वात हुशार पक्ष्यांच्या प्रजातींपैकी एक आहे.
- पोपट ध्वनीचे अनुकरण करतात जेणेकरून ते आपल्या सभोवतालच्या परिसराशी जुळू शकतील.
- जर नर व मादी पोपट एकत्र झाल्यावर, ते सामान्यत: प्रजनन हंगामाच्या बाहेर देखील एकत्र राहतात.
- सर्वात मोठ्या मॅकॉ जातीच्या पोपटाची चोच इतकी शक्तिशाली असते की ते ब्राझीली बदमालाही चिरडू शकतात किंवा आपल्या चोचोद्वारे धातूचे पिंजरे देखील तोडू शकतात.
- काकापो जातीच्या पोपटाला उडता येत नाही. हा पोपट सर्वात मोठ्या पोपटांपैकी एक आहे, त्याचे वजन 9 पौंडपर्यंत असू शकते आणि तो 2 फूटांपर्यंत वाढू शकतो.
- पोपट हे सर्वभक्षी पक्षी आहेत, म्हणजे ते मांसाहारी आणि शाकाहारी दोन्ही आहेत.
पोपटांचे खाद्य (Foods for Parrots)
एव्हियन पोषण आहाराचा अभ्यास करणाऱ्या बोर्डामार्फत प्रमाणित एव्हियन पशुवैद्यांनी दिलेले सद्य सल्ले म्हणजे पोपटाला दिल्या जाणाऱ्या खाद्याच्या गोळ्यांमध्ये पोपटाच्या आहाराच्या 50-70 टक्के पोषण असावे.
पोपटाच्या आहाराच्या उर्वरित 30-50 टक्के आहारात खालीलप्रमाणे ताज्या अन्नपदार्थांचा समावेश असावा:
- कच्च्या किंवा वाफवलेल्या भाज्या
- तांदूळ, ओट्स, बार्ली, क्विनोआ, बकरीव्हीट, राजगिरा आणि टफसारखे शिजवलेले संपूर्ण धान्य आणि/किंवा छद्म धान्य
- भिजवलेल्या आणि शिजवलेल्या किंवा कोंब फुटलेल्या शेंगा
- कचचे, भिजवलेले किंवा कोंब फुटलेले अंकुर आणि बिया
- मर्यादित प्रमाणात कच्ची फळे, पेरू हे पोपटाचे आवडते फळ आहे.
आपल्या पक्ष्यास खालील पदार्थ कधीही देऊ नयेत:
- दारू (अल्कोहोल)
- एवोकॅडो
- कसावा (टॅपिओका)
- दुग्ध पदार्थ
- मांस
- चॉकलेट किंवा कोको
- शेंगदाणे
- फळांच्या बिया
अशा खाद्यपदार्थांना देखील टाळावे ज्यामध्ये मीठ, फॅट, शर्करा आणि/किंवा रंग, संरक्षक पदार्थ असू शकतात.
पोपटांचा वापर (Uses of Parrots)
पोपट बुद्धिमान आणि संवेदनशील असा उत्कृष्ट पाळीव पक्षी आहे. लोक बर्‍याच प्रजातींचा चमकदार रंगाचा पिसारा, तसेच त्यांच्या कलाबाजी आणि युक्त्याकडे आकर्षित होतात, ज्या पाहण्यास अतिशय मोहक असतात.
बुद्धिमत्ता आणि मोठ्या आवाजांचे संयोजन पोपटांना वॉचबर्ड म्हणून उपयुक्त बनवते. प्राण्यांच्या बुद्धिमत्तेचा आणि भाषेच्या क्षमतेचा अभ्यास करणाऱ्या शास्त्रज्ञांकरिता अभ्यास करण्यासाठी पोपट एक मौल्यवान संशोधन विषय आहेत. 2007 मध्ये मरण पावलेला आफ्रिकन ग्रे पोपट अलेक्स हे याचे सर्वात प्रसिद्ध उदाहरण आहे.
पोपटाचा अधिवास (Habitat of the Parrot)
पोपट विविध प्रकारच्या निवासस्थानी राहतात, परंतु त्यातील बहुतेक भाग उष्णकटिबंधीय किंवा उपोष्णकटिबंधीय प्रदेश असतात. आवश्यकतांनुसार निवासस्थानांचे प्राधान्य विविध प्रजातींमध्ये भिन्न असते.
पोपटांच्या काही प्रकारच्या निवासस्थानामध्ये वुडलँड्स (झाडीचा प्रदेश), रेन फॉरेस्ट्स, पाम फॉरेस्ट (पाम वनांचा प्रदेश), सवाना, गवताळ प्रदेश, वाळवंटातील कडा, स्क्रबलँड यांसारख्या बऱ्याच प्रदेशांचा समावेश आहे. काही प्रजाती उद्यान, बाग आणि शेतीजमिनीच्या अधिक शहरी भागात राहणे पसंत करतात, परंतु बहुतेक प्रजाती जंगलात राहणे पसंत करतात.
पोपटाची देखभाल (Care to be taken for Parrot)
प्राणीसंग्रहालयात आणि पाळीव पक्षी म्हणून, पोपटांना चांगल्या प्रकारे राहण्यासाठी भरपूर जागेची आवश्यकता असते. ते सामाजिक पक्षी आहेत आणि ते सहसा खूप हुशार असतात.
त्यांचे संलग्नक खूप मोठे असले पाहिजेत आणि त्यांना चर्वण करण्यासाठी, फाडण्यासाठी विविध खेळणी आणि साहित्य वैशिष्ट्यीकृत केले पाहिजे. पर्यावरणीय संवर्धनाव्यतिरिक्त या पक्ष्यांना खेळणी आणि कोड्यांच्या स्वरूपात बरेच बुद्धिमत्ता आणि सकारात्मक मजबुतीकरणाचे प्रशिक्षण आवश्यक असते.
त्यांचे आहार विविध प्रजातींनुसार भिन्न असते, परंतु बहुतेक प्रजाती फळे आणि भाज्यांसह पूरक असलेले बियाणांवर-आधारित खाद्य खातात.
पाळीव पोपटांचे सर्वात लोकप्रिय प्रकार (Most Popular Types of Pet Parrots)
आफ्रिकन ग्रे पोपट (African Gray Parrot)
आफ्रिकन ग्रे पोपट पक्षीप्रेमी आणि पक्ष्यांबाबत उत्साही लोकांसाठी खूप नामांकित आहेत आणि पोपटाची ही प्रजाती या जगातील सर्वात प्रतिभावान नक्कल करणारा आणि बोलणारा पक्षी म्हणून ओळखली जाते. ही प्रजाती पोपटांच्या सर्वात जुन्या सिटासिन प्रजातींपैकी एक आहे आणि काही नोंदीनुसार असे समजते की त्यांचे अस्तित्व खूप प्राचीन काळापासून आहे.
रिंग-नेक्ड पॅराकीट (Ring-Necked Parakeet)
पॅराकीट म्हणजे लांब शेपूट असलेला पोपट. रिंग-नेक्ड पॅराकीट हा पोपट कधीकधी बर्‍यापैकी बोलतो आणि मुळीच लाजाळू पक्षी नाही आहे, कारण तो त्या सामाजिक पक्ष्यांपैकी एक आहे जे अगदी थोड्याच काळात सभोवतालच्या परिस्थितीशी जुळवून घेतात आणि प्रत्येकासाठी उत्कृष्ट साथीदार बनतात.
रिंग-नेक्ड पॅराकेट्स वेगवेगळ्या सुंदर रंगांमध्ये आढळतात ज्यात हिरवा, निळा आणि पिवळ्या रंगांचा समावेश आहे. तथापि, या पक्ष्याच्या सर्वात सामान्यपणे आढळणाऱ्या प्रजातींमध्ये चमकदार चुना-हिरवा रंगाचे पंख, पंखाखाली पिवळट रंगाची छटा, निळ्या रंगाची शेपुट असते.
रोझेला (Rosella)
पोपटांच्या रोझेला प्रजातीला सामान्यतः ईस्टर्न रोजेला किंवा गोल्डन-मॅन्टल्ड रोजेला म्हणून देखील ओळखले जाते आणि हे पोपट मूळचे तास्मानिया आणि दक्षिणपूर्व ऑस्ट्रेलियाचे आहेत. हे सहसा वुडलँड्स, मुक्त जंगले, उद्याने आणि बागांमध्ये राहतात.
रोझेला कुटुंबातील हा पोपट सर्वात लोकप्रिय आहे आणि पक्षी लोकांमध्येही त्याच्या आश्चर्यकारक देखाव्यामुळे हा पोपट खूप लोकप्रिय आहे.
न्यूझीलंड पॅराकीट (New Zealand Parakeet)
नावाप्रमाणेच न्यूझीलंड पॅराकीट मूळ न्यूझीलंडचा आहे. तो एक चमकदार हिरवा रंगाचा पोपट असून त्याच्या निरनिराळ्या उपप्रजाती त्यांच्या डोक्याच्या वेगवेगळ्या रंगांद्वारे ओळखल्या जातात.
अ‍ॅमेझॉन(Amazon)
अ‍ॅमेझॉन पोपट त्यांचे समजशील व्यक्तिमत्त्व, चंचलपणा आणि उच्छृंखलपणासाठी ओळखले जातात. त्याचे बहिर्मुख व्यक्तिमत्व देखील त्याला मध्यम आकाराच्या पोपटाच्या प्रजातींमध्ये अधिक लोकप्रिय बनवते, या पोपटांना गाणे गायला खूप आवडते.
कॉकॅटीअल (Cockatiel)
ज्यांना लहान पाळीव पक्षी पसंत आहे आणि ज्यांज्याकडे जागेची कमतरता आहे अशांसाठी कॉकॅटीअल पाळीव पक्षी म्हणून एक उत्कृष्ट निवड आहे. कॉकॅटीअल एक अत्यंत प्रेमळ पक्षी आहे. हा एक बारीक ऑस्ट्रेलियन पोपट आहे जो सर्वात लोकप्रिय पोपटांपैकी एक आहे.
कॉकॅटीअल्स ऑस्ट्रेलियाच्या अर्ध-शुष्क प्रदेशात आढळतात आणि त्यांचे बहिर्मुख व्यक्तिमत्व, गोंधळ आणि विनोदी व्यक्तिमत्त्व यामुळे तो अमेरिकेत प्रथम क्रमांकाचा पाळीव पक्षी आहेत..
निळ्या गळ्याचा मॅकॉ (Blue-Throated Macaw)
या पोपटाला ब्लू-अँड-गोल्ड मॅकॉ देखील म्हटले जाते, या प्रकारचे पोपट सर्वात सुंदर पोपट आहे आणि त्याची गडद पिवळी छाती आणि निळे शरीर जबरदस्त आकर्षक असते. त्याच्या गोंडस काळ्या चोचीच्या वरच्या हिरव्या पंखांची एक पट्टी आणि चेहरा जो गुलाबी रंगाच्या सुंदर रंगात बदलतो हे दर्शवितो की तो खूप उत्साहित आहे.
बुडगीगर (Budgerigar)
या पोपटाला “बग्गी” देखील म्हटले जाते, बुडगीगर हा एक ‘नवशिक्या पक्षी’ आहे आणि त्याचे व्यक्तिमत्व खूप जावक, सामाजिक आणि चंचल असते. हा पोपट मूळ ऑस्ट्रेलियाचा आहे, जेथे त्याचे निवासस्थान गवताळ प्रदेशात आढळते.
कोकाटू (Cockatoo)
पांढरा कोकाटू किंवा अंब्रेला कोकाटू हा सर्वात प्रेमळ आणि मैत्रीपूर्ण सामाजिक साथीदार पक्ष्यांच्या गटातील आहे आणि मुळचा इंडोनेशियाच्या बेटांच्या प्रदेशातील असणारा हा पोपट, मुख्यतः उष्णकटिबंधीय रेन फॉरेस्टमध्ये आढळतो. त्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याचा पांढरा तुरा जो प्रत्येक वेळी जेव्हा तो चिडचिडा, उत्तेजित किंवा क्रोधित असताना छत्रीसारखा उभा राहतो.
काय शिकलात?
आज आपण Parrot Information in Marathi पोपट पक्षी माहिती मराठीत पहिली आहे. पोस्ट वाचल्याबद्दल मनापासून धन्यवाद.
