Sparrow Information in Marathi चिमणी एक सुंदर लहान पक्षी आहे ज्याची लांबी 11-18 सेंटीमीटर दरम्यान असते. ते पेसेरिडी कुटुंबातील सदस्य आहेत. ते सहसा आशिया आणि युरोप खंडांमध्ये आढळतात. जगात चिमण्यांच्या 30 पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत. ते सामान्यत: तपकिरी आणि राखाडी रंगाचे असतात. त्यांना दोन पंख असतात.
- 1 चिमण्यांबद्दल काही रोचक तथ्ये (Some interesting facts of sparrow)
- 2 चिमण्यांचे स्वरूप (Sparrow Appearance)
- 3 चिमण्यांचे घरटे (Sparrow’s Nest)
- 4 चिमण्यांचे खाद्य (Sparrow’s Food)
- 5 भारतातील चिमण्यांचे प्रकार (Types of Sparrows in India)
- 6 चिमण्यांचे निवासस्थान (Habitat of the Sparrow)
- 7 काय शिकलात?
Sparrow Information in Marathi चिमणी पक्षी माहिती मराठी
चिमण्यांची शक्तिशाली चोच पिवळ्या रंगाची असते. ते धान्य बियाणे, फुले व लहान कीटक खातात. चिमण्यांना गोरई, चिडीया आणि चकली म्हणूनही ओळखले जाते. ते सामाजिक प्राणी आहेत आणि सामान्यत: घरे आणि इमारतींजवळ आपली घरटे बांधतात. किलबिलाट करताना ते चि चीचा आनंददायक आवाज करतात. आजच्या युगात, जंगलतोड आणि सेल्युलर नेटवर्कमुळे आणि रेडीयेशनमुळे चिमण्यांच्या संख्येत घट झाली आहे. दरवर्षी 20 मार्च रोजी जागतिक चिमणी दिवस साजरा केला जातो.
| किंगडम | अ‍ॅनिमलिया |
| फायलम | कॉरडाटा |
| वर्ग | अ‍ॅव्हिस |
| ऑर्डर | पस्सेरीफॉर्म्स |
| कुटुंब | पस्सेरीडी |
| पोटजात | पस्सेर |
| प्रजाती | पी. डोमेस्टिकस |
चिमण्यांबद्दल काही रोचक तथ्ये (Some interesting facts of sparrow)
- आपण नर आणि मादी चिमण्यांमध्ये सहज फरक ओळखू शकता. मादी चिमण्यांची पाठ पट्ट्यासह तपकिरी रंगाची असते तर नर चिमण्यांची पाठ काळ्या रंगाच्या बिब सह लाल रंगाची असते.
- चिमण्या सहसा ताशी 24 मैलांच्या वेगाने उड्डाण करतात, तथापि आवश्यक असल्यास ते आपला वेग ताशी 31 मैलपर्यंत वाढवू शकतात.
- धोका उद्भवल्यास, हे लहान पंख असलेले पक्षी भक्षकांकडून सुटण्यासाठी जलद गतीने उडू शकतात.
- चिमण्यांना व्यभिचाराचा धोका आहे, अगदी नुकत्याच केलेल्या अभ्यासात असे आढळले आहे की अंड्यांपैकी केवळ थोड्या प्रमाणात दोन्ही पालकांचे डीएनए असतात.
- चिमण्या जंगलांमध्ये सुमारे 4-5 वर्षे जगू शकतात.
- चिमण्या खूप सामाजिक आहेत आणि त्यांना मानवी वस्तीजवळच राहायला आवडते.
- चिमण्या मूळत: मांसाहारी असतात परंतु ते लोकांच्या जवळ राहत असल्याने त्यांनी फळ, बेरी, बियाणे इत्यादी खाण्यास सुरवात केली आहे.
- आपल्याला माहिती आहे का की टेक्सास ऑनलाईनच्या हँडबुकनुसार ते 900 हून अधिक भिन्न पदार्थ खाऊ शकतात.
- चिमण्या पाण्याने आंघोळ करत असल्यास त्या स्वतःवर धूळ आणि माती फेकतात.
- चिमण्या स्थलांतर करणारे पक्षी नाही आहेत परंतु शहरी भागात राहणाऱ्या चिमण्या उन्हाळ्याच्या अखेरीस ग्रामीण भागांत पिकलेल्या धान्याच्या शेतात थोडा आहार घेण्यासाठी स्थलांतर करतात.
चिमण्यांचे स्वरूप (Sparrow Appearance)
उंची आणि आकार (Size & Shape)
घर चिमण्या (House Sparrows) इतर उत्तर अमेरिकन चिमण्यांशी संबंधित नाहीत आणि त्या वेगवेगळ्या आकाराच्या असतात. बहुतेक अमेरिकन चिमण्यांपेक्षा घर चिमण्यांना मोठ्या आकाराचे, गोल डोके, लहान शेपटी आणि स्टॉटर बिल असते.
रंग (Color Pattern)
नर चिमण्या राखाडी डोके, पांढरे गाल, काळे पट्टे आणि उबदार गळ्यासह चमकदार रंगाचे पक्षी असतात. जरी शहरात आपल्याला त्या काही कंटाळवाणी आणि गुबगुबीत दिसल्या असतील. मादी चिमण्यांचा अंतर्गत भाग राखाडी तपकिरी रंगाचा असून त्या एकूणच बफी-तपकिरी रंगाच्या असतात. त्यांच्या पाठीवर काळे आणि तपकिरी रंगाचे पट्टे असतात.
चिमण्यांचे घरटे (Sparrow’s Nest)
घर चिमण्या शहरी आणि उपनगरी ठिकाणी सामान्य आहेत आणि मानवांशी संबंधित वस्तीजवळ राहण्यास ते पसंत करतात. अशा भागांमध्ये चिमण्यांना सहज आहार आणि राहण्यास घरटे मिळते. आपल्याला ज्या ठिकाणी चिमण्यांची घरटी आढळू शकतात त्या ठिकाणांमध्ये झाडांच्या फांद्या, बंद घरे, लुव्हर्स, छप्पर, गटारे आणि इमारतींच्या सभोवतालच्या मोठे खड्डे यांचा समावेश आहे. काही वेळा, चिमण्या मानवनिर्मित घरट्यांसाठी इतर पक्ष्यांशीही स्पर्धा करतात
फेब्रुवारी ते मे दरम्यान चिमण्या सापडेल त्या सामग्रीचा वापर करून आपली घरटे बांधतांना आपल्याला दिसतील. घरटे बनवण्याच्या साहित्यात वाळलेल्या वनस्पती, पंख, तार आणि गवत यांचा समावेश असू शकतो. घरटे बनवण्यासाठी सामग्री छिद्र असलेल्या भागात ते पूर्ण भरेपर्यंत टाकली जाते.
चिमण्यांचे खाद्य (Sparrow’s Food)
चिमण्या मुख्यत: धान्य आणि बियाणे तसेच पशुधन आहार घेतात आणि शहरांमध्ये टाकून दिलेले खाद्यपदार्थ खाऊन चिमण्या आपला उदरनिर्वाह करतात. त्या मका, ओट्स, गहू आणि ज्वारी यांसारखे धान्य खातात. जंगली खाद्यपदार्थांमध्ये रॅगवीड, क्रॅबग्रास आणि इतर गवत आणि हिरव्या भाज्या इत्यादी चिमण्या खाऊ शकतात. घरगुती चिमण्या बाजरी, मिलो आणि सूर्यफुलाच्या बिया सहजपणे खातात. शहरी पक्षी सहजपणे पक्षी बियाणे खातात. उन्हाळ्यात, चिमण्या किडे खातात आणि त्यांच्या पिल्लांनाही खायला घालतात.
भारतातील चिमण्यांचे प्रकार (Types of Sparrows in India)
जरी घर चिमण्या बहुधा आपल्या देशाच्या सर्व भागात आढळतात, तरीही काही विशिष्ट प्रकारच्या चिमण्या केवळ विशिष्ट प्रदेशातच आढळतात.
स्पॅनिश चिमणी (Spanish Sparrow)
हे स्थलांतरित पक्षी देशाच्या उत्तरेकडील भागात आढळतात. ते नेपाळ आणि पाकिस्तानहून भारतीय उपखंडात स्थलांतर करताना दिसतात.
आपण नरांच्या चेस्टनट किरीट, काळी छात्ती आणि फिकट गुलाबी कंसांसह काळ्या त्वचेद्वारे त्यांना ओळखू शकतो. मादी स्पॅनिश चिमणीच्या अंतर्गत भागावर आणि फिकट गुलाबी कंसांवर अधिक पांढरे चमकदार सुपरसिलियम असते.
सिंध चिमणी (Sindh Sparrow)
नावाप्रमाणेच हे पक्षी मूळतः उपखंडातील उत्तर पश्चिम सीमेवरील म्हणजे पाकिस्तान (पूर्वी सिंध म्हणून ओळखल्या जाणारा प्रदेश) मधील आहेत. ते सहसा उंच गवत आणि झुडुपे असलेल्या भागात आढळतात. नर आणि मादी दोन्ही प्रजातींच्या कानांच्या मागच्या बाजूला चंद्रकोर असते.
रुसेट चिमणी (Russet Sparrow)
ही चिमणी मुख्यत: पूर्वोत्तर हिमालयीन परिसरामध्ये आढळते. त्यांचे चेस्टनट बहुतेक इतर चिमण्यांसारखेच असते परंतु त्यांच्या अंतर्गत भागांवर पिवळसर रंगाची छटा असते
युरेशियन ट्री चिमणी (Eurasian Tree Sparrow)
या चिमण्या पूर्व भारतात (बांगलादेश जवळ) आढळतात. या चिमण्यांच्या कानाच्या भागाजवळ काळे डाग असतात. नर आणि मादी दोघेही एकसारखेच दिसतात.
घर चिमणी (House Sparrow)
या सामान्य घर चिमण्या आहेत ज्या संपूर्ण देशभर आढळतात. नर व मादी चिमण्या दोन्हीही तपकिरी रंगाच्या असतात आणि त्यांच्या किरीट आणि अंतर्गत भागांवर राखाडी रंगाची छटा असते.
चिमण्यांचे निवासस्थान (Habitat of the Sparrow)
पक्ष्यांची ही प्रजाती वेगवेगळ्या वस्तींमध्ये राहते. चिमण्या नैसर्गिक वस्तीं, जंगले, कुरण, गवताळ प्रदेश, वाळवंट, वाळवंटातील कडा, वुडलँड्स आणि इतर बरीच ठिकाणी राहतात. त्यांची बहुतेक लोकसंख्या शहरी भागात राहते.
त्या शहरे, उद्याने, उपनगरे, अंगण, शेत, फळबागा आणि अनेक मानवनिर्मित वस्त्यांमध्ये राहतात. त्यांची निवास्स्थानाबाद्दलची लवचिकता हीच त्यांचे यशस्वी आक्रमक प्रजाती असल्याचे प्राथमिक कारण आहे.
काय शिकलात?
आज आपण Sparrow Information in Marathi चिमणी पक्षी माहिती मराठीत पहिली आहे. पोस्ट वाचल्याबद्दल मनापासून धन्यवाद.
