Sun Information in Marathi सूर्य हा पृथ्वीसाठी आणि सौर यंत्रणेतील इतर ग्रहांसाठी उर्जेचा सर्वात महत्वाचा स्रोत आहे. सूर्य वृक्षांना प्रकाश संश्लेषण (photosynthesis) प्रक्रीयेत मदत करतो आणि वृक्षांना जगण्यासाठी आवश्यक सूर्यप्रकाश प्रदान करतो. सकाळी लवकर उठून सूर्याला नमस्कार करणे ही एक उत्तम सवय आहे. जेव्हा सूर्य मावळतो तेव्हा पक्ष्यांची त्यांच्या घरी परत जाण्याची वेळ आली आहे, असे समजते. उन्हाळ्यात, सूर्याची उष्णता असह्य होते आणि लोक घराबाहेर पडण्यासही घाबरतात. पण सर्व दिवस सारखे नसतात, आज काळोख असेल, तर एक नवा दिवस सूर्याच्या तेजोमय प्रकाशासह उज्ज्वल भविष्य घेऊन येतो.
Sun Information in Marathi सूर्य माहिती मराठी
पृथ्वीचे सूर्याभोवतीचे परिभ्रमण पूर्ण होण्यास 365 दिवस आणि 4 तास लागतात त्यालाच आपण एक वर्ष असेही म्हणतो. सूर्य दररोज क्षितिजाजवळील टेकड्यांच्या मागून बाहेर येतो आणि दिवसभर सर्व जगाला आपली उर्जा प्रदान करून संध्याकाळच्या सुमारास, विश्रांती घेण्यासाठी पुन्हा क्षितिजाजवळील टेकाडीमागे अस्ताला जातो. ज्या गोष्टी सूर्याजवळ जाण्याचा प्रयत्न करतात त्या जळून खाक होतात, हा आगीचा गोळा पृथ्वीसाठी अनंत उर्जेचा स्त्रोत आहे. बर्‍याच खगोलशास्त्रीय अभ्यासानुसार असे म्हटले जाते की फार पूर्वी पृथ्वीही आपली सूर्याचा एक भागच होती, पण कालांतराने ती सूर्यापासून वेगळी झाली आणि एक ग्रह बनली.
| त्रिज्या | 696,340 किमी |
| वस्तुमान | 1.989 × 10 ^ 30 किलो |
| वय | 4.603 अब्ज वर्षे |
| प्रकाश परिमाण (पृथ्वीवरून) | -26.74 |
| प्रकाश परिमाण (प्रत्यक्षात) | +4.77 |
| गुरुत्वाकर्षण | 274 मी / सेकंद² |
| तापमान | 15.7 दशलक्ष केल्विन |
सूर्याबद्दल रोचक तथ्ये (Interesting Facts about Sun)
- सूर्य हा सौर यंत्रणेच्या वस्तुमानाचा 86 टक्के भाग आहे.
- सूर्याच्या पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ पृथ्वीपेक्षा 11,990 पट जास्त आहे.
- हेलियम ज्वलन करण्याऐवजी सूर्याने सर्व हायड्रोजन जाळण्यास सुरुवात केली तरी सुमारे 130 दशलक्ष वर्षांपर्यंत सूर्य जाळत राहील. या काळात तो इतक्या मोठा आकाराचा होईल की तो बुध, शुक्र व पृथ्वी या ग्रहांना व्यापून टाकेल.
- सूर्याच्या गाभा (Sun’s core) अणु संलयनाने (nuclear fusion) उर्जा तयार करतो.
- सूर्य जवळजवळ परिपूर्ण गोलाकार आकाराचा आहे.
- सूर्याचा वेग 220 किमी प्रती सेकंद आहे.
- सूर्यापासून पृथ्वीवर प्रकाश पोहोचण्यासाठी आठ मिनिटे लागतात.
- सूर्य त्याच्या आयुष्याच्या अर्ध्यावर आहे. 5 अब्ज वर्ष जुन्या सूर्याने जवळपास साठवलेल्या हायड्रोजनपैकी अर्धा हायड्रोजन जाळून टाकला आहे आणि अजून 5 अब्ज वर्षापर्यंत हायड्रोजन जाळण्यास सूर्य सक्षम आहे.
- पृथ्वी आणि सूर्य यांच्यातील अंतर सतत बदलत असते आणि त्यानुसार पृथ्वीवरील वातावरणात बदल होतो.
- सूर्य पृथ्वीच्या उलट दिशेने फिरतो.
सूर्याचा आकार (Size of the Sun)
सर्व ज्ञात तार्‍यांच्या (रेड जायंट्स) तुलनेत सूर्याचा आकार फार मोठा नाही आहे. तथापि, सृष्टीतील सर्वात सामान्य तारे, रेड ड्वार्फ यांच्याशी जर सूर्याची तुलना केली तर सूर्य त्यांच्यापेक्षा थोडा मोठा आहे. अशा प्रकारे, सूर्य हा विश्वातील सर्वात मोठा तारा नाही, परंतु तो बहुतेका ताऱ्यांपेक्षा निश्चितच मोठा आहे.
आपल्या सौर मंडळामध्ये सापडलेल्या इतर ग्रहताऱ्यांच्या तुलनेत सूर्याचे वस्तुमान निश्चितच जास्त आहे. सूर्य त्यांच्यापेक्षा निश्चितच विशाल आहे. केवळ सूर्याचेच वस्तुमान सौर यंत्रणेच्या वस्तुमानाच्या 99.8 टक्के आहे.
आकाराच्या बाबतीत सूर्याचा व्यास अंदाजे 1,4 दशलक्ष किलोमीटर (870,000 मैल) आहे आणि हे पृथ्वीच्या व्यासाच्या जवळपास 110 पट आहे. याचा अर्थ असा आहे की सुमारे दहा दशलक्ष पृथ्वी सूर्यामध्ये सामावू शकतात.
सूर्य कशाने बनला आहे? (What is the sun made of?)
इतर तार्यांप्रमाणेच सूर्य हा वायूचा गोळा आहे. अणूंच्या संख्येच्या दृष्टीने तो 91 टक्के हायड्रोजन आणि 8.9 टक्के हेलियमने बनलेला आहे. वस्तुमानानुसार, सूर्य सुमारे 70.6 टक्के हायड्रोजन आणि 27.4 टक्के हेलियमने बनलेला आहे.
सूर्याचे एकूण सहा विविध भाग आहेत: (Sun has six regions)
- गाभा,
- रेडिएटिव्ह झोन,
- आतील कन्व्हेक्टिव्ह झोन;
- दृश्यमान पृष्ठभाग, याला फोटोस्फीअर असेही म्हणतात;
- क्रोमोस्फिअर
- सर्वात बाहेरील भाग, कोरोना.
गाभ्याच्या भागातील तापमान सुमारे 27 दशलक्ष डिग्री फॅरेनहाइट असते जे थर्मोन्यूक्लियर फ्यूजन टिकवण्यासाठी पुरेसे आहे. ही अशी प्रक्रिया आहे ज्यात अणू एकत्रितपणे येऊन मोठे अणू तयार करतात आणि या प्रक्रियेमध्ये विस्मयकारक प्रमाणात ऊर्जा बाहेर पडते. विशेषत: सूर्याच्या गाभ्याच्या भागात हेलियम बनवण्यासाठी हायड्रोजन अणू विलीन केले जातात.
सूर्य कसा तयार झाला? (How was the sun formed?)
सूर्य आणि उर्वरित सौर यंत्रणा सुमारे 4.5 अब्ज वर्षांपूर्वी एका गॅस आणि धूळीच्या मोठ्या फिरणार्‍या ढगातून झाली ज्याला सोलर नेबुला असेही म्हणतात. जबरदस्त गुरुत्वाकर्षणामुळे नेबुला कोसळला तेव्हा तो स्वतःभोवती प्रचंड वेगाने फिरू लागला आणि डिस्कच्या रुपात सपाट झाला. त्या डिस्कमधील जास्तीत जास्त वस्तुमान केंद्राकडे खेचले गेले आणि आपला सूर्य तयार झालाअ आणि हे वस्तुमान संपूर्ण सौर मंडळाच्या वस्तुमानाच्या 99.8 टक्के आहे.
सर्व तार्यांप्रमाणेच, सूर्याची ऊर्जाही संपेल. जेव्हा सूर्याचा ऱ्हास होण्यास सुरुवात होईल तेव्हा तो इतका मोठा होईल की बुध, शुक्र आणि कदाचित पृथ्वीलाही स्वतःमध्ये सामावूब्न घेईल. शास्त्रज्ञांचा असा अंदाज आहे की सूर्य त्याच्या जीवनकाळाच्या मध्यावर आहे आणि त्याचे जीवन अजून 6.5 अब्ज वर्षे आहे .
पृष्ठभाग (Surface)
सूर्याच्या पृष्ठभागावर, फोटोस्फिअर 300 मैल जाड (500 किलोमीटर जाड) भाग आहे, ज्यामधून सूर्याचे बहुतेक रेडीयेशन बाहेर पडते. हा ग्रहांच्या पृष्ठभागासारखे ठोस पृष्ठभाग नाही. त्याऐवजी हा गॅस आणि वायूचा एक थर आहे.
वातावरण (Atmosphere)
फोटोस्फिअरच्या वरच्या बाजूला पातळ सौर वातावरण बनविणारे कठोर क्रोमोस्फिअरर आणि कोरोना हे थर आहेत. या भागांमध्ये आपल्याला सनस्पॉट्स आणि सोलर फ्लेयर्ससारखी वैशिष्ट्ये दिसतात.
या भागांमधून निघणारा प्रकाश हा खूप कमकुवत असतो आणि फोटोस्फिअरच्या तेजस्वी प्रकाशासमोर आपण त्याला पाहू शकत नाही. परंतु सूर्यग्रहणांच्या वेळी जेव्हा चंद्र फोटोस्फिअरला व्यापतो तेव्हा क्रोमोस्फीअर सूर्याभोवती लाल रिंग सारखा दिसतो, तर कोरोना बाहेरील अरुंद प्लाझ्मा स्ट्रिमर्ससह एक सुंदर पांढरा मुकुट तयार करतो आणि फुलांच्या पाकळ्यासारखा दिसणारा आकार तयार करतो.
कक्षा आणि परिभ्रमण (Orbit and Rotation)
सूर्य मिल्की वे आकाशगंगेच्या मध्यभागी परिभ्रमण करतो. त्याची कक्षा ग्रहांच्या कक्षांशी 7.25 अंशांनी अक्षीय दिशेने झुकलेली आहे. सूर्याचे भाग घन नसल्यामुळे त्याचे वेगवेगळे भाग वेगवेगळ्या वेगाने फिरतात. विषुववृत्तावर, सूर्य दर 25 दिवसांनी एकदा फिरतो, परंतु ध्रुवांवर तो प्रत्येकी 36 दिवसांनी एकदा त्याच्या अक्षांवर फिरतो.
काय शिकलात?
आज आपण Sun Information in Marathi सूर्य माहिती मराठीत पहिली आहे. पोस्ट वाचल्याबद्दल मनापासून धन्यवाद.
